Βασίλης Αργύρης

Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023

Μοναστήρι της Γενέσεως της Θεοτόκου και Αγίου Χαραλάμπους στο Πετρίλο

πηγή: petrilia.blogspot.com

Βρίσκεται σε υψόμετρο 1400 μέτρων, πάνω από τον συνοικισμό Αργυρέικα των Αγράφων, με θέα τους συνοικισμούς του Πετρίλου και στις μεσημβρινές πλαγιές της Γράπας που κατεβαίνουν από το όρος Βουτσικάκι, σε μία όμορφη κι απάνεμη τοποθεσία, σε ένα πραγματικό φυσικό μπαλκόνι.

Άποψη του Καθολικού της Μονής

πηγή: petrilia.blogspot.com

Το Πετρίλο, του Δήμου Αργιθέας, στα Άγραφα, απλώνεται σε μία μεγάλη έκταση και αποτελείται από πολλούς οικισμούς: Τον Μάγειρο, τα Λειβάδεια, το Πολύδροσο (Καμπουρέικα), τα Αργυραίικα, τα Βλαχογιαννέικα, την Κρανιά (Χάρις), τους Βασιλάδες, το Χαλκιόπουλο, το Ρώσση, τα Τεκέικα, τα Κουκλαρέικα και τα Παγουρέικα ενώ είναι κτισμένο σε υψόμετρο περίπου τα 1.200 μέτρα ανάμεσα σε δυο μεγάλα βουνά, το Βουτσικάκι και το Ντελιδίμι.

Η Μονή Πετρίλου, είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Γενέσεως της Θεοτόκου, ή όπως έχει επικρατήσει να λέγεται μεταξύ των κατοίκων της περιοχής το «Μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπου», λόγω της ύπαρξης του Χαριτόβρυτου τεμαχίου από το λείψανο του Αγίου, που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή.

Άποψη της Μονής στην δεκαετία του '60

πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη της Μονής κατά την ανακατασκευή του

πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη της Μονής κατά την ανακατασκευή του

πηγή: petrilia.blogspot.com

Η είσοδος στο Καθολικό της Μονής
πηγή: petrilia.blogspot.com

Από τα λίγα στοιχεία που γνωρίζουμε σήμερα, τεκμηριώνεται η άποψη ότι, η Μονή, είχε μια συνεχή ζωντανή παρουσία τουλάχιστον από το 1600 ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή μάλιστα.

Πρώτος κτήτορας αναφέρεται σε μία παρρησία, ο Ιερομόναχος Δανιήλ ενώ ως ανακαινιστές παρουσιάζονται οι Ιερομόναχοι Ζωσιμάς και αργότερα ο ιερομόναχος Θεόκλητος και ο μοναχός Καλλίνικος γιατί η Μονή καταστράφηκε πολλές φορές από τις Τουρκικές επιδρομές, καθώς η οχυρωματική του θέση βοηθούσε να προφυλαχθούν μέσα σε αυτό οι μοναχοί και οι κάτοικοι του χωριού.

Από την αλληλογραφία του διδασκάλου του γένους, Αγίου Αναστασίου Γόρδιου (1654 - 1729), που υπογράφει χρονολογημένες επιστολές από τη Μονή το 1713, μαρτυρείται ότι η Μονή τότε είχε 47 μοναχούς.

O ίδιος ο Άγιος Αναστάσιος ο Γόρδιος, μαθητής του Αγίου Ευγενίου Γιαννούλη φιλοξενήθηκε στο Μοναστήρι, ενώ δίδασκε στο «σχολείο κοινών γραμμάτων», το οποίο είχε ιδρύσει και συντηρούσε η Μονή.

Η Παναγία στο υπέρθυρο της εισόδου, στο Καθολικό της Μονής

πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη της λιθανάγλυφης εισόδου στο Καθολικό της Μονής

πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη της εισόδου στο Καθολικό της Μονής

πηγή: petrilia.blogspot.com

Η σημερινή μορφή του Μοναστηριού είναι νεότερη με το καθολικό να χρονολογείται το 1830, όπως μαρτυρείται από επιγραφή στη θύρα, (επιγραφή από κτίσεως κόσμου ΖΤΛΗ = 1830 - 1829).

Η επιγραφή ιστόρησης του Καθολικού
πηγή: petrilia.blogspot.com

Στο νάρθηκα επάνω από την είσοδο διασώζεται ένα προειδοποιητικό επίγραμμα με ευνόητο νόημα πού αναφέρει: «εἰ μὲν φίλος πέφυκας εἴσελθε χαίρων, εἰ δὲ ἐχθρὸς καὶ βάσκανος καὶ γέμων δόλου πὸρρῶ πόρρω πέφευγε τῆς πύλης ταύτης ἴνα μὴ λάβεις, ἀρᾶν ἀντὶ εὐλογίας ὡς ὁ Ἰούδας ὅ του Χριστοῦ προδότης».

To προειδοποιητικὸ επίγραμμα - επιγραφή, επάνω από τον νάρθηκα
πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη των τοιχογραφιών της Μονής, ο Παντοκράτορας στον Τρούλο.
πηγή: petrilia.blogspot.com

Άποψη των τοιχογραφιών της Μονής
πηγή: petrilia.blogspot.com

Λεπτομέρεια της Αγιογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον δυτικό τοίχο του Ναού,
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή: www.religiousgreece.gr

Ο εσωτερικός διάκοσμος του καθολικού αποτελείται από σχεδόν 140 έντονες χρωματικά τοιχογραφίες τού περιοδεύοντος συνεργείου των Σαμαριναίων αδελφών Ματθαίου και Μιχαήλ Παπαϊωάννου το 1851, όπως μαρτυρείται από την αναθηματική επιγραφή.

Ακόμη πολύ εντυπωσιακό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο με διαμπερή διακόσμηση και παραστάσεις πάνω και κάτω από τις εικόνες, από τις οποίες αυτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο τέμπλο χρονολογείται από το 1700.

Άποψη του τέμπλου και του εσωτερικού του καθολικού.
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή: www.religiousgreece.gr

Από το Μοναστήρι σώζονται οι δύο πτέρυγες που χρονολογούνται από το 1906 στα νότια και στα δυτικά, η ανατολική δεν υπάρχει πλέον, όπως και το παλιό δίκτυο ύδρευσης που μετέφερε νερό από την «μάνα τοῦ νερού», όπως ονομάζεται η πηγή που μέχρι σήμερα υδροδοτείται η Μονή.

Η κατασκευή του διώροφου μεγαλοπρεπούς κτηρίου των κελιών κτίστηκε με την βοήθεια των κατοίκων και ήταν ένας πραγματικός άθλος, μία απόδειξη ότι η Μονή είχε ακόμη ανθηροὺς πόρους από τα κτήματα, τα αιγοπρόβατα και...

Διαβάστε περισσότερα »