Ο κύκλος του 99

από το βιβλίο του Αργεντινού Χόρχε Μπουκάι:

«Να σου πω μια Ιστορία»

διασκευή – επιμέλεια παρουσίασης κειμένου

Γιάννης Φρύδας 

  Ζούσε κάποτε, πριν πολλά χρόνια, ένας βασιλιάς πολύ θλιμμένος, που είχε έναν υπηρέτη χαρούμενο και αισιόδοξο. Κάθε πρωί ξυπνούσε τον βασιλιά, πηγαίνοντάς του το πρόγευμα, τραγουδούσε χαρούμενα στιχάκια, του έκανε αστείους μορφασμούς. Στο κεφάτο πρόσωπό του υπήρχε πάντα ένα μεγάλο φωτεινό χαμόγελο, αλλά και όλη του η ζωή ήταν ήρεμη και ευτυχισμένη.

  Κάποια μέρα ο βασιλιάς δεν άντεξε και τον ρώτησε:...

ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 99 - Τελευταίο Καφενείο

Καλά τα λέει ο Γιάννης μας,

μα δεν τ’ ακούει η χώρα.

(παροιμία)

Γράφει ο Γιάννης Φρύδας

ΣΤΟ  ΚΑΦΕΝΕΙΟ  ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ  99

99 Καφενεία

  Όσα κόβει ο λύκος!...

  Κατά την παράδοση, αν μπει ο λύκος στο κοπάδι, μπορεί να θανατώσει έως και 99 πρόβατα. Άμα φτάσει τα 100, λένε ότι σκάζει. Θα πεις, ξέρει ο λύκος να μετράει; Αν ήξερε, θα γινόταν λογιστής ή εφοριακός και δε θα καθόταν να μαλώνει με τα τσοπανόσκυλα και να μαζεύει κατάρες κι αναθέματα απ’ τους κτηνοτρόφους. Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για το πιο αιμοβόρο ζώο, μετά τους εφοριακούς εννοείται. Διότι ο λύκος μπορεί να σου αφανίσει το κοπάδι, αλλά θα σου αφήσει την κάπα και την κλίτσα. Έτσι και μπει εφοριακός στην επιχείρηση… «κλάψε με, μάνα, κλάψε με!»… Δε σου φτάνει ούτε η στάνη του Μαλαμούλη και του Ντεληδήμου μαζί. Ο παροιμιώδης στίχος «Στου Ντεληδήμου το μαντρί ούτε γάλα ούτε τυρί», που είναι ιδιαίτερα γνωστός στα αγραφιώτικα χωριά, βρίσκει την εξήγησή του. Κάποιος εφοριακός πέρασε κι από εκεί. Τα υπόλοιπα τα αντιλαμβάνεστε…  

  Αυτό λέει η παράδοση και για να μην πάω κόντρα στην παράδοση, σταματώ στο 99  προληπτικά (μην πάθω σαν τον λύκο) και για άλλους λόγους, τους οποίους δε χρειάζεται να αναφέρω, ως ασήμαντους ή εντελώς αδιάφορους. Ωστόσο, δυο απ’ αυτούς δεν τους γλυτώνετε. Υπομονή!... Αντέξατε τόσα Καφενεία, το τελευταίο θα σας πέσει βάρος;

  Την απόφαση να σταματήσω στο 99^ο την ενίσχυσε και το εκπληκτικό κείμενο του Χόρχε Μπουκάι «Ο κύκλος του 99», από το βιβλίο του: «Να σου πω μια Ιστορία». Γι’ αυτό και σας το σερβίρω, ως συνοδευτικό, με τον τελευταίο... καφέ. Παράκληση να το διαβάσετε οπωσδήποτε… (για να μην το επιβάλω υποχρεωτικά).

  Επίσης, όταν είδα τον Φορτούνη να σηκώνει ευρωπαϊκό κύπελλο στα 99 χρόνια του Ολυμπιακού, σκέφτηκα ότι  ήρθε η ώρα στον σημαδιακό αυτόν αριθμό να σηκώσω κι εγώ τα μπρίκια μου και να τα κρεμάσω στον τοίχο, κλείνοντας οριστικά το κατάστημα και το κεφάλαιο ως καφετζής… Μόνη μου φιλοδοξία πια, να γίνω πρόεδρος του δικτύου κλειστών καφενείων ή κάποιου άλλου δικτύου… (τόσα δίκτυα αμπελοφιλοσοφίας υπάρχουν στην επικράτεια, τα οποία αναζητούν προέδρους…).   

  Αυτό, λοιπόν, είναι το τελευταίο Καφενείο…

  Καταλαβαίνετε τη συναισθηματική φόρτιση του καφετζή, στη διαδικασία να πάρει την απόφαση να κλείσει αυτό το μαγαζί. Γι’ αυτό άργησα πολύ να το μαστορέψω. Εκτός αυτού, ήθελα και να κάνω μια έρευνα αγοράς (ποιας αγοράς; Λέμε, τώρα…), για να αποφασίσω τι θα κάνω μελλοντικά την επιχείρηση και με τι θα ασχοληθώ, αφού εμένα και τα άτομα της ηλικίας μου μάς απασχολεί έντονα τι θα γίνουμε όταν μεγαλώσουμε…

  Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δυσκολεύει σήμερα σε ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον, όπου υποστηρίζεται πως οι άνθρωποι θα αλλάξουν πολλές δουλειές στον εργασιακό τους βίο. Ξαναγυρνάμε, δηλαδή, στα χρόνια του Καραγκιόζη, ο οποίος άλλαζε συνεχώς δουλειές σαν τα πουκάμισα, αλλά ποτέ δεν είχε να αλλάξει πουκάμισο. Θυμάστε; «Ο Καραγκιόζης γιατρός», «Ο Καραγκιόζης ψαράς», «Ο Καραγκιόζης φούρναρης», «Ο Καραγκιόζης δήμαρχος» (γι’ αυτό και πολλοί δήμαρχοι είναι… καραγκιόζηδες). Κάπως έτσι, θα επιτυγχάνεται  πολύ εύκολα, ώστε να βρίσκεται ο ακατάλληλος άνθρωπος στην ακατάλληλη θέση…

  Πουθενά δεν κατέληξα ακόμη, αν και πέρασαν πολλές ιδέες από το μυαλό μου:  

  Να το κάνω Πεταλωτήριον. Πολλά γαϊδούρια κυκλοφορούν ξεκαλίγωτα. Κάπως θα βγάζω το μεροκάματο, αν εργαστώ με γαϊδουρινή υπομονή. 

  Να ανοίξω Εμποροραφείον. Πάντα έχω ράμματα για πολλών τις γούνες, προπαντός για εκείνους που έχουν τη δυνατότητα ν’ αγοράζουν γούνες.

  Να το μετατρέψω σε Κουρείον. Δεν έχω εμπειρία μπαρμπέρη, αλλά με τις νέες τάσεις της μόδας πιστεύω να ανταποκριθώ εύκολα, αφού ξέρω εκ νεότητός μου να κουρεύω γίδια, με ειδίκευση στα τραγιά γκεσέμια.

  Να το διαθέσω για Απογευματινό Χειρουργείο. Όμως, σκέφτηκα ότι αυτό είναι ιδέα του Άδωνη και οι ιδέες του Αδώνιδος πρέπει να απορρίπτονται ακόμη και πριν τις διατυπώσει.

  Να το ενοικιάσω για εγκατάσταση Υπουργείου. Τόσα υπουργεία είναι  καφενεία, ας γίνει κι ένα καφενείο υπουργείο.  Ωστόσο, αυτή η ιδέα υποχώρησε αμέσως, γιατί αν δεν είσαι του κυβερνώντος κόμματος, μην ελπίζεις να πάρεις οποιοδήποτε μίσθωμα. Προηγούνται πάντοτε και σε κάθε περίπτωση «τα δικά μας παιδιά».   

  Η αναζήτηση συνεχίζεται… Βοηθήστε κι εσείς τον καφετζή με τις δικές σας προτάσεις, για να μην αναγκαστεί να ζει στο εξής μόνο με τα επιμίσθια του δημοσίου (και χωρίς δικαίωμα γνώμης), που έλεγε κι ένας παλιός φίλος. Όμως, ας αφήσουμε τα μισθώματα και τα επιμίσθια, διότι ακόμη χειρότερα και μεγαλύτερος είναι ο φόβος μου, μην καταντήσει τελικά και...

ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 98 - Βλέποντας και κάνοντας

Ευνουχισμένοι διανοούμενοι,

μικροί ανίκανοι και τυφλοί κυβερνήτες…

Γιώργος Σεφέρης

Γράφει ο Γιάννης Φρύδας
 
ΣΤΟ  ΚΑΦΕΝΕΙΟ  ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ  98
 

…κρατία

  Με τίτλο μισό κι ανέσωστο, ξεκινώ το πρώτο σημείωμα του παρόντος Καφενείου. Αν ήμουν εργολάβος, θα έλεγα ότι δεν έφτασαν οι πιστώσεις, για να βάλω και το πρώτο συνθετικό της λέξης. Αν ήμουν πολιτικός, θα σας έδινα την υπόσχεση ότι θα τη συμπληρώσω στη δεύτερη τετραετία, με την ολοκλήρωση του προγράμματός μου. Ως καφετζής, όμως, θα είπω την αλήθειαν και μόνον την αλήθειαν. Μία είναι η αιτία: αφήνω στη δική σας διακριτική ευχέρεια να τη συμπληρώσετε, με συνθετικό της επιλογής σας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τον βασικό τίτλο «βλέποντας και κάνοντας».  
  Θα προτιμούσα, χωρίς να απαγορεύω, να αποφύγετε τα συνθετικά: αξιο και δημο. Είπαμε να κάνουμε σοβαρές συνθέσεις, όχι να περιγράφουμε ανύπαρκτες ή προβληματικές καταστάσεις… Επίσης, καλά είναι να αποφύγετε λέξεις που θα βρείτε παρακάτω, γιατί θα θεωρηθεί ότι αντιγράψατε και δε θα αποφύγετε τον μηδενισμό… Αφού καταλήξετε σε κάποια λέξη, σκεφτείτε σε δεύτερο χρόνο πόσο συμβάλλουν στην κατάσταση που περιγράφει αυτή η λέξη οι διανοούμενοι και οι κυβερνήτες. Μετά συμφωνήστε ή διαφωνήστε με τη διαπίστωση του Σεφέρη!…
  Μπορεί να σας μπέρδεψα, αλλά κι εγώ μπερδεμένος είμαι που ζητάω να κάνετε σύνθεση στον καιρό της γενικευμένης αποσύνθεσης. Όπως καταλαβαίνετε, δεν είμαι σε θέση να σας βοηθήσω περισσότερο. Άλλωστε και το Καφενείο σε αποσύνθεση βρίσκεται: αλλού τα μπρίκια του, αλλού τα καφοκούτια του… και σ’ άλλα καφενεία οι πελάτες του… Μ’ αυτά τα δεδομένα, η επιχείρηση πάει για κλείσιμο…
 

Βλέποντας και κάνοντας

  Επανέρχομαι για λίγο και στον αρχικό τίτλο. Το «βλέποντας και κάνοντας» είναι μια έκφραση που χρησιμοποιείται συχνά. Τι υποδηλώνει, όμως, κάθε φορά που τη λέμε ή την ακούμε; Διακρίνω δυο πιθανές και αντικρουόμενες μεταξύ τους εκδοχές:...

ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 97 - Ορατότης υπό το μηδέν

Αγαπάτε αλλήλους,

αλλά να ψηφίζετε καταλλήλους!

(καφετζής)

Γράφει ο Γιάννης Φρύδας

ΣΤΟ  ΚΑΦΕΝΕΙΟ  ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ  97

Εν περιλήψει… συμπερίληψις 

  Στην ανατολή του καινούργιου χρόνου, ένα άγραφο βιβλίο, με ετικέτα τη νέα χρονολογία στο εξώφυλλό του, βρίσκεται μπροστά μας. Θα καταγραφούν σ’ αυτό  όσα θα συμβούν στη ζωή μας, στην κοινωνία μας, στην πατρίδα μας και στην ανθρωπότητα ολόκληρη. Κανένας δεν ξέρει ποια και πόσα γεγονότα θα αποτυπωθούν στις σελίδες του. Γι’ αυτό και κάθε φορά το υποδεχόμαστε και το παραλαμβάνουμε δίνοντας και παίρνοντας ευχές για ό,τι καλύτερο.

  Γνωρίζουμε πως ο χρόνος κυλάει αδιάκοπα και δεν κόβεται, όμως, έχουμε και την ανάγκη να νιώσουμε ότι μας δίνεται η ευκαιρία μιας νέας αρχής. Τι πιο φυσικό από το να βρίσκουμε μια τέτοια ευκαιρία και στην αρχή του νέου έτους;  

  Ακριβώς έτσι, υποδεχτήκαμε και το 2024. Όμως, ακόμη κι από την  πρώτη μέρα του διαπιστώσαμε ότι ο χρόνος μπορεί  να άλλαξε, αλλά, τίποτε δεν άλλαξε... Οι ίδιες θλιβερές ειδήσεις κυριαρχούν στην καθημερινότητα. Πόλεμοι, εγκληματικότητα, βία, ανασφάλεια, ακρίβεια… Αυτή η πραγματικότητα εγκαταστάθηκε για τα καλά, σαν μια πυκνή ομίχλη  που αναβαθμίζει τη συνθήκη από το «ορατότης μηδέν» στο «ορατότης υπό το μηδέν»… 

  Βέβαια, το έτος ούτε φέρνει ούτε ευθύνεται για τα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκειά του. Αλλού βρίσκονται οι αιτίες και οι ευθύνες (πολλές φορές και σ’ εμάς τους ίδιους). Ωστόσο, ειδικά τα δυσάρεστα, δε διστάζουμε να τα χρεώσουμε στο έτος, στη γρουσουζιά του ή επειδή έτυχε δίσεκτο. Κάτι παρόμοιο, δηλαδή, που έλεγε κι ο Δημήτρης Καμπούρογλου: «Όλοι βρίζουν την θάλασσαν, ενώ πταίει ο άνεμος». 

  Ήδη πέρασε ο Ιανουάριος και βρισκόμαστε στον Κουτσοφλέβαρο, οπότε έχουμε αρκετά δείγματα γραφής και γι’ αυτόν τον ενιαυτόν (και τον κακό μας τον καιρόν…), ώστε σε συνδυασμό με διάφορα προαναγγελθέντα να περιμένουμε κι άλλα χειρότερα.

Όμως, το Καφενείο δεν είναι Καζαμίας να σας ενημερώνει εκ των προτέρων γι’ αυτά, αλλά μια πρόβλεψη θα την καταθέσει: η λέξη συμπερίληψη, που έγινε της μόδας τα τελευταία χρόνια, φέτος θα αποκτήσει τη μεγαλύτερη εμπορική της αξία…

  Συμπερίληψη!... Συμπεριληπτική κοινωνία, συμπεριληπτικό σχολείο και εκπαίδευση όπου θα συμπεριλαμβάνεται και η εκπαίδευση για την αειφόρο συμπεριληπτικότητα (δεν κάνω πλάκα…). Συμπεριληπτική συμπερίληψη… εν περιλήψει συμπερίληψις…  Όλα συμπεριληπτικά. Απορώ, γιατί δεν έκανα ακόμη το Καφενείο συμπεριληπτικό!...

  Συμπερίληψη!!! (με τρία θαυμαστικά)… Τι είπε, ρε, ο μεγάλος!!! (άλλα τρία…).

  Συμπερίληψη: «Βρήκαν οι άπλυτοι νερό κι οι άλουστοι σαπούνι». (παροιμία)

  Φταίει η λέξη; Όχι!... Φταίει το νόημα που προσπαθεί να της αποδώσει ο κάθε συμπεριληπτικός και να το παίξει μ’ έναν ακόμη τρόπο προοδευτικός… Θα το υπομείνουμε κι αυτό. 

Λέξη είναι θα περάσει, κάποτε θα ξεθωριάσει,

θα ξεφύγει απ’ τη μόδα, τη γωνιά θα μας αδειάσει… 

Ρεκόρ και πρωτιές

  Υποδέχονται οι άνθρωποι τον νέο χρόνο στις πλατείες με τα βεγγαλικά (τα οποία θα πληρώσουν στα δημοτικά τέλη, για να μην ξεχνιόμαστε), τα ιπτάμενα φαναράκια με τις ευχές και  με άλλες πολλές... αμερικανιές. Την ίδια στιγμή άλλοι άνθρωποι είναι κρυμμένοι στα καταφύγια και σε καταυλισμούς, για να γλυτώσουν από τις βόμβες και τους πυροβολισμούς...